HISTORIA ADWOKATURY BIAŁOSTOCKIEJ NA TLE HISTORII BIAŁEGOSTOKU

BIAŁYSTOK jako miasto jest stosunkowo młodym grodem. Prawa miejskie otrzymał dopiero w 1749 roku. Jako ośrodek miejski rozwinął się głównie na bazie rezydencji Branickich, choć początki jego sięgają XV wieku.

Od zarania miasta jego centrum i sercem rozwijającego się grodu był centralny plac zwany rynkiem, wokół którego zaczęły powstawać główne budowle takie jak pierwszy drewniany jeszcze kościół, karczma, dom kahalnyi, poczta i inne. Według przekazu historyków około roku 1745 rozpoczęto budowę miejskiego ratusza. Sam plac miał w tym czasie głównie charakter handlowy, bowiem odbywały się na nim targi i jarmarki. Wokół ratusza wyrastały handlowe budki i różnorakie stragany. Ratusz był od początku wzniesiony w tym samym co i obecnie miejscu i w tym samym kształcie. Został on zburzony w roku 1940 i odbudowany dokładnie według starych planów w roku 1956.

Od roku 1919 rynek białostocki został nazwany Rynkiem Kościuszki. Nazwa ta pozostała aktualna do dnia dzisiejszego. Właśnie przy Rynku Kościuszki ma swą siedzibę Korsak & Skowroński Adwokacka Spółka Partnerska.

Historia adwokatury białostockiej

Zorganizowana adwokatura polska, jako samorząd powstała w roku 1918, powołana rozporządzeniem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Ogólnopolskim organem samorządowym adwokatury była Naczelna Rada Adwokacka z siedzibą w Warszawie, zaś organami terenowymi były Okręgowe Rady Adwokackie, działające na obszarze poszczególnych izb adwokackich.

Pokrywały się one terytorialnie z zasięgiem Sądów Apelacyjnych. Międzywojenny Białystok nie był siedzibą odrębnej, białostockiej izby adwokackiej. Obszar stanowiący utworzone w roku 1919 województwo białostockie należał do dwóch sądów apelacyjnych i w związku z tym podzielony został między dwie izby adwokackie warszawską oraz wileńską. Sam Białystok oraz obszar Sądu Okręgowego w Białymstoku znalazł się na terenie Izby Warszawskiej. Podobnie sądy okręgowe w Łomży i Suwałkach.

W Białymstoku przez cały okres międzywojenny, funkcjonowały dwa sądy, a mianowicie Sąd Okręgowy i Sąd Grodzki. Od roku 1931 oba te sądy mieściły się w nowo wybudowanym gmachu przy ulicy Mickiewicza nr 7.Obecnie mieści się tu Sąd Apelacyjny w Białymstoku.

Białostocka Palestra

Brak na terenie przedwojennej Białostocczyzny oddzielnej Białostockiej Izby Adwokackiej, stanowi pewną trudność w dokładnym ustaleniu składu osobowego białostockiej palestry, pracującej w naszym mieście i ośrodkach takich jak Łomża i Suwałki. Niemniej jednak do dnia dzisiejszego zachowała się część sprawozdań sporządzanych przez poszczególne rady adwokackie, na podstawie których można odtworzyć, choćby częściowy skład osobowy białostockiej adwokatury.

Pierwszymi nazwiskami, pojawiającymi się na listach adwokatów wykonujących zawód na terenie samego Białegostoku, byli między innymi:

• Lejb vel Leon Gdański
• Władysław Olszyński
• Józef Henryk Czerniewski
• Kazimierz Aleksander Winnicki
• Władysław Fortunat Bereźniecki
• Bronisław Gruszka Gruszkiewicz
• Leonidas vel Leonard Cellarius

Dwaj pierwsi praktykowali w Białymstoku już w roku 1920 i pozostali w mieście do wybuchu wojny.

Ze wspomnianego sprawozdania Warszawskiej Rady Adwokackiej za rok 1920 wynika, że w podanym roku, praktykowało w Białymstoku sześciu adwokatów i jeden aplikant, zaś w Łomży ośmiu adwokatów. Wśród adwokatów łomżyńskich, którzy pierwsi już w roku 1918 pracowali w tym mieście, byli:

• Jan Lachowicz
• Kazimierz Aleksander Winnicki
• Adam Mieczkowski
• Kazimierz Maciej Ryntflejsz
• Jakub Kokoszko (od roku 1920)

W roku 1919 kancelarię adwokacką w Siemiatyczach, otworzył Adw. Henryk Józef Czerniewski.

Różnorodność etniczna białostockiego środowiska adwokackiego

Jeśli chodzi o miasto Białystok, to w okresie między wojennego dwudziestolecia stanowiło ono konglomerat narodowościowy w pełnym tego słowa znaczeniu. Zamieszkiwało tu wielu przedstawicieli mniejszości narodowych. Obok Polaków najliczniejszą grupę stanowili Żydzi, których liczba sięgała w latach dwudziestych około 40 % ogółu mieszkańców. Ponadto mieszkali tu Niemcy, Rosjanie, Białorusini a nawet Tatarzy.

Odsetek adwokatów pracujących i mieszkających w samym Białymstoku wyznania jak się wówczas określało „mojżeszowego”, wynosił procentowo jeszcze więcej. Na wymienionych we wspomnianym spisie adwokatów białostockich w liczbie 39 rzymskich katolików było jedynie 10, a wyznania „mojżeszowego” 26, zaś jeden adwokat podał wyznanie prawosławne.

O różnorodności narodowościowej białostockiego środowiska adwokackiego świadczy również fakt wpisania na listę aplikantów adwokackich Konrada Zdzisława Dawidowicza, byłego kapitana rosyjskiego korpusu sądowego.

Twarde kryteria naboru roku 1922

Jak podają opracowania adwokackie w roku 1922 prowadziło praktykę adwokacką w Białymstoku dziesięciu adwokatów zaś w Łomży sześciu. W owym okresie samorząd adwokacki prowadził dość rygorystyczną politykę kadrową to znaczy starano się stosować twarde kryteria naboru do adwokackiego zawodu. Wynikiem tego był fakt, iż w omawianym roku 1922 ani w Białymstoku ani w Łomży nie było żadnego aplikanta. Ten brak młodego adwokackiego narybku, wynikał również stąd, że do przyjęcia na aplikację adwokacką niezbędnym warunkiem było znalezienie we własnym zakresie patrona.

Historie znane i nieznane

Ciekawostką jest fakt, że od roku 1927 kancelarie adwokacką w Białymstoku prowadził adw. Maksymilian Ziemilski, którego jedna z kancelarii adwokackich mieściła się przy Rynku Kościuszki pod nr 13, a więc w bardzo bliskim sąsiedztwie obecnej siedziby naszej kancelarii.

Najstarszy członek naszej adwokackiej Spółki - adw. Jerzy Korsak miał przyjemność znać osobiście adwokatów, którzy rozpoczynali adwokacką karierę zawodową jeszcze przed II wojną światową.

Należała do nich między innymi adwokat Ludwika Siawciłło, która aplikację adwokacką odbywała przed wojną pod nazwiskiem Ludwika Jaroma, a następnie już jako adwokat przyjęła nazwisko męża Siawciłło. W latach trzydziestych XX wieku na ulicy Kościelnej w Białymstoku prowadził kancelarię adwokacką adw. Stanisław Łazuk. Po wojnie, po roku 1944 oboje pracowali przez szereg lat w zespole adwokackim w Białymstoku.

Natomiast w Łomży w zespole adwokackim pracował adw. Edward Ignaczak, który przed wojną miał swą adwokacką kancelarię w Sokołach. Po wojnie praktykował jeszcze na Białostocczyźnie przedwojenny białostocki adwokat Witold Dorożyński.

Większość przedwojennych adwokatów białostockich, nie przeżyła drugiej wojny światowej. Chyba wszyscy białostoccy adwokaci wyznania mojżeszowego zostali rozstrzelani przez Niemców w czerwcu roku 1941, po wkroczeniu wojsk niemieckich do naszego miasta. Natomiast wiadomo jest, że z rąk oprawców sowieckich zginął zamordowany w Charkowie, praktykujący przed wojną w Białymstoku, adwokat Karol Świątek. Ogólnie lista strat wśród białostockiej palestry obejmuje 29 nazwisk.

Powstanie Białostockiej Izby Adwokackiej

Dzień 17 stycznia 1951 r. jest datą ważna w historii adwokatury białostockiej. Z tym bowiem dniem, na mocy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości powstała Białostocka Izba Adwokacka. Obejmowała ona obszar ówczesnego województwa Białostockiego, a więc poza obecnymi terenami wchodziły powiaty Ełcki, Olecki i Gołdapski. Natomiast nie należały do Białostockiej Izby Adwokackiej obecne powiaty woj. Warmińskiego to jest powiat giżycki i piski. Tereny te weszły do Białostockiej Izby Adwokackiej dopiero w roku 1974, po „gierkowskiej” reformie administracji terenowej.

Pisząc w informacji podstawowej o tradycjach Korsak & Skowroński Adwokackiej Spółki Partnerskiej nawiązujemy do okresu pracy jednego z członków spółki, adw. Jerzego Korsaka, w zespołach adwokackich. Była to do roku 1990 w zasadzie jedyna forma wykonywania zawodu adwokackiego. W zespołach adwokackich pracowali wszyscy czynni adwokaci, a wśród nich najlepsi i najbardziej wzięci adwokaci Izby Białostockiej.